Aka rozi bo‘lmasa
Assalomu alaykum! Ustozlar akasi singliga shartlar qo‘yib agar shunday qilmasang u duny bu dunyo ikki dunyo rozi emasman desa . Singlisi Jannatga kirmaydimi. Hayotda kimni roziliklari muhim aslida .Kimni roziliklari muhim emas . Yoki barcha insonning roziliklari muhimmi?
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
– Va alaykum assalom! Mo‘minning boshqa insonlar ustida haqlari va burchlari bo‘lganidek boshqalarning ham uning ustida haqlari va burchlari bor. Ayol kishining otasi, bobosi vafot etishgan bo‘lsa, hamda eri ham bo‘lmasa tug‘ishgan akasi uning tarbiyasi va to‘g‘ri yo‘lda yurishiga mas’ul bo‘ladi. Ammo singilning jannatga kirishi akaning roziligiga to‘xtab turmaydi. Alloh taolo "Tahrim" surasida marhamat qiladi: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ 6. «Ey iymon keltirganlar! O‘zingizni va ahlu ayolingizni yoqilg‘isi odamlaru toshdan bo‘lgan olovdan saqlang. Uning tepasida qo‘pol, darg‘azab farishtalar bo‘lib, ular Allohning amriga isyon qilmaslar va nimaga buyurilsalar, shuni qilurlar».
Bu oyati karimada Alloh taolo mo‘min-musulmon bandalarini o‘zlarini va ahli ayollarini oxirat otashidan saqlashga buyurmoqda.
Mazkur do‘zax olovidan saqlash gunohlarni tark etish va toat-ibodat qilish bilan bo‘ladi. Oxirat otash-olovi bu dunyoning olovidan farq qiladi. Uning yoqilg‘isi odamlardan va toshdan iborat bo‘ladi. Ya’ni bu dunyoda iymonga kelmay, gunoh qilib, Allohning amriga bo‘ysunmay, osiy o‘tgan bandalarning jasadi o‘sha o‘tga yoqilg‘i bo‘ladi. Faqat inson tanasining o‘zi kuysa, uncha qizimay qolmasin, deb tosh ham qo‘shimcha yoqilg‘i qilinadi. Ehtimol, ushbu oyatlar nozil bo‘lgan davrda toshning yoqilg‘i bo‘lishi kishilarning tasavvuriga kelmagandir. Ammo toshko‘mir chiqqandan keyin tosh qanchalik yuqori issiqlik beruvchi yoqilg‘i ekani hammaga ma’lum bo‘ldi.
Do‘zaxning yana bir dahshatli tomoni – uning qo‘riqchilari qo‘pol va shafqatsiz farishtalardir.
«Uning tepasida qo‘pol, darg‘azab farishtalar bo‘lib, ular Allohning amriga isyon qilmaslar va nimaga buyurilsalar, shuni qilurlar».
Ulardan hech kim qochib, qutula olmaydi. Shu bilan birga, mazkur farishtalar Alloh taologa mutlaq itoatdadirlar, nimaga amr qilsa, o‘shanga og‘ishmay amal qiladilar.
Ahli ayolini, farzandlarini dindor qilib tarbiyalash oila boshlig‘ining Alloh taoloning oldidagi burchi ekaniga ushbu oyati karima yorqin dalildir. Odamlar orasida «O‘zingni bil, o‘zgani qo‘y» degan noma’qul gap yuradi. Lekin shariat bo‘yicha, er xotin uchun, ota farzandlari uchun ham mas’uldir. Qiyomatda Alloh taoloning huzurida javob beradi. Ushbu oyat ma’nosidagi hadisi shariflar ham bor.
Hazrati Umar ushbu oyati karima nozil bo‘lgandan so‘ng:
«Ey Allohning Rasuli, o‘z nafsimizniku saqlaymiz, ahlimizni qanday saqlaymiz?» deb so‘ragan ekanlar. Shunda Nabiy alayhissalom:
«Alloh sizlarni nimadan qaytargan bo‘lsa, ularni ham qaytarasizlar. Alloh sizlarni nimaga buyursa, ularni ham buyurasizlar. Ana o‘sha ularni o‘tdan saqlash bo‘ladi», deb javob berganlar.
Hazrati Ali: «O‘zingizga va ahlingizga yaxshilikni ta’lim beringlar va ularni odobli qilinglar», deb aytganlar.
Hadisi sharifda Nabiy alayhissalom: «Ey ahlim, namoz o‘qing, ro‘za tuting, zakot bering, miskinlarga, etimlarga, qo‘shnilarga yaxshilik qiling, shoyadki, Alloh sizlarni jannatda birga qilsa», degan odamga Allohning rahmati bo‘lsin», deganlar.
Demak, har birimiz xotinimiz, o‘g‘limiz, qizimizni, oila a’zolarimizning barchalarini dinga da’vat qilishimiz, diniy ahkomlarni doimo o‘z vaqtida bajarishlarini qat’iyat bilan talab qilib turishimiz kerak. ("Tafsiri Hilol" kitobidan). Vallohu a’lam!
13 May 2022, 13:46 | Savol-javoblar | 159 | Turli savollar
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
– Va alaykum assalom! Mo‘minning boshqa insonlar ustida haqlari va burchlari bo‘lganidek boshqalarning ham uning ustida haqlari va burchlari bor. Ayol kishining otasi, bobosi vafot etishgan bo‘lsa, hamda eri ham bo‘lmasa tug‘ishgan akasi uning tarbiyasi va to‘g‘ri yo‘lda yurishiga mas’ul bo‘ladi. Ammo singilning jannatga kirishi akaning roziligiga to‘xtab turmaydi. Alloh taolo "Tahrim" surasida marhamat qiladi: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ 6. «Ey iymon keltirganlar! O‘zingizni va ahlu ayolingizni yoqilg‘isi odamlaru toshdan bo‘lgan olovdan saqlang. Uning tepasida qo‘pol, darg‘azab farishtalar bo‘lib, ular Allohning amriga isyon qilmaslar va nimaga buyurilsalar, shuni qilurlar».
Bu oyati karimada Alloh taolo mo‘min-musulmon bandalarini o‘zlarini va ahli ayollarini oxirat otashidan saqlashga buyurmoqda.
Mazkur do‘zax olovidan saqlash gunohlarni tark etish va toat-ibodat qilish bilan bo‘ladi. Oxirat otash-olovi bu dunyoning olovidan farq qiladi. Uning yoqilg‘isi odamlardan va toshdan iborat bo‘ladi. Ya’ni bu dunyoda iymonga kelmay, gunoh qilib, Allohning amriga bo‘ysunmay, osiy o‘tgan bandalarning jasadi o‘sha o‘tga yoqilg‘i bo‘ladi. Faqat inson tanasining o‘zi kuysa, uncha qizimay qolmasin, deb tosh ham qo‘shimcha yoqilg‘i qilinadi. Ehtimol, ushbu oyatlar nozil bo‘lgan davrda toshning yoqilg‘i bo‘lishi kishilarning tasavvuriga kelmagandir. Ammo toshko‘mir chiqqandan keyin tosh qanchalik yuqori issiqlik beruvchi yoqilg‘i ekani hammaga ma’lum bo‘ldi.
Do‘zaxning yana bir dahshatli tomoni – uning qo‘riqchilari qo‘pol va shafqatsiz farishtalardir.
«Uning tepasida qo‘pol, darg‘azab farishtalar bo‘lib, ular Allohning amriga isyon qilmaslar va nimaga buyurilsalar, shuni qilurlar».
Ulardan hech kim qochib, qutula olmaydi. Shu bilan birga, mazkur farishtalar Alloh taologa mutlaq itoatdadirlar, nimaga amr qilsa, o‘shanga og‘ishmay amal qiladilar.
Ahli ayolini, farzandlarini dindor qilib tarbiyalash oila boshlig‘ining Alloh taoloning oldidagi burchi ekaniga ushbu oyati karima yorqin dalildir. Odamlar orasida «O‘zingni bil, o‘zgani qo‘y» degan noma’qul gap yuradi. Lekin shariat bo‘yicha, er xotin uchun, ota farzandlari uchun ham mas’uldir. Qiyomatda Alloh taoloning huzurida javob beradi. Ushbu oyat ma’nosidagi hadisi shariflar ham bor.
Hazrati Umar ushbu oyati karima nozil bo‘lgandan so‘ng:
«Ey Allohning Rasuli, o‘z nafsimizniku saqlaymiz, ahlimizni qanday saqlaymiz?» deb so‘ragan ekanlar. Shunda Nabiy alayhissalom:
«Alloh sizlarni nimadan qaytargan bo‘lsa, ularni ham qaytarasizlar. Alloh sizlarni nimaga buyursa, ularni ham buyurasizlar. Ana o‘sha ularni o‘tdan saqlash bo‘ladi», deb javob berganlar.
Hazrati Ali: «O‘zingizga va ahlingizga yaxshilikni ta’lim beringlar va ularni odobli qilinglar», deb aytganlar.
Hadisi sharifda Nabiy alayhissalom: «Ey ahlim, namoz o‘qing, ro‘za tuting, zakot bering, miskinlarga, etimlarga, qo‘shnilarga yaxshilik qiling, shoyadki, Alloh sizlarni jannatda birga qilsa», degan odamga Allohning rahmati bo‘lsin», deganlar.
Demak, har birimiz xotinimiz, o‘g‘limiz, qizimizni, oila a’zolarimizning barchalarini dinga da’vat qilishimiz, diniy ahkomlarni doimo o‘z vaqtida bajarishlarini qat’iyat bilan talab qilib turishimiz kerak. ("Tafsiri Hilol" kitobidan). Vallohu a’lam!
13 May 2022, 13:46 | Savol-javoblar | 159 | Turli savollar
