Uzayr alayhissalom
Assalomu alaykum! Bakara surasida Uzayr alayxisalom xakida yozilgan Ollox Uni Uzayrni uldiradi kancha muddat yotding deganda bir kun yoki yarim kun deydi men togri tushindimi odam bolasi vafot etkandan kegin bir kun yoki yarim kun yotkanday buladi va tirilsa kiyomatda tiriladi togri tushundimi???
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
Va alaykum assalom! Bu har kimga har xil bo‘ladi. عَنْ أَنَسٍ رضي الله عنه ، عَنِ النَّبِيِّ صلي الله عليه وسلم قَالَ: إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا وُضِعَ فِي قَبْرِهِ وَتَوَلَّى عَنْهُ أَصْحَابُهُ وَإِنَّهُ لَيَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِهِمْ، أَتَاهُ مَلَكَانِ فَيُقْعِدَانِهِ فَيَقُولَانِ: مَا كُنْتَ تَقُولُ فِي هَذَا الرَّجُلِ؟ - لِمُحَمَّدٍ صلي الله عليه وسلم -، فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَيَقُولُ: أَشْهَدُ أَنَّهُ عَبْدُ اللهِ وَرَسُولُهُ، فَيُقَالُ لَهُ: انْظُرْ إِلَى مَقْعَدِكَ مِنَ النَّارِ، قَدْ أَبْدَلَكَ اللهُ بِهِ مَقْعَدًا مِنَ الْجَنَّةِ، فَيَرَاهُمَا جَمِيعًا، وَأَمَّا الْكَافِرُ أَوِالْمُنَافِقُ فَيُقَالُ لَهُ: مَا كُنْتَ تَقُولُ فِي هَذَا الرَّجُلِ؟ فَيَقُولُ: لَا أَدْرِي، كُنْتُ أَقُولُ مَا يَقُولُ النَّاسُ، فَيُقَالُ: لَا دَرَيْتَ وَلَا تَلَيْتَ، وَيُضْرَبُ بِمَطَارِقَ مِنْ حَدِيدٍ ضَرْبَةً، فَيَصِيحُ صَيْحَةً يَسْمَعُهَا مَنْ يَلِيهِ غَيْرَ الثَّقَلَيْنِ. رَوَاهُمَا الْخَمْسَةُ Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Albatta, banda qachon qabriga qo‘yilsa-yu, undan sohiblari qaytib ketsa, u ularning kavushlarining taqillaganini eshitib turganida oldiga ikki farishta kelib, uni o‘tirg‘izishadi va: «Bu odam – Muhammad sollallohu alayhi vasallam haqida nima der eding?» deyishadi. Mo‘min bo‘lsa: «Shahodat beramanki, albatta, u Allohning bandasi va Rasulidir», deydi.Unga: «Do‘zaxdagi o‘rningga nazar sol, batahqiq, Alloh senga uni jannatdagi o‘ringa almashtirib berdi», deyiladi. U ikkovini ham ko‘radi. Kofir yoki munofiqqa esa:«Bu odam haqida nima der eding?» deyiladi. «Bilmadim, odamlar aytadigan narsani aytar edim», deydi. Bas, unga: «Bilmading ham, (bilganlarga) ergashmading ham», deyiladi va temirdan bo‘lgan gurzi bilan bir uriladi. O‘shanda u shunaqangi qichqiradiki, insu jindan boshqa hamma eshitadi», dedilar».
Beshovlari rivoyat qilganlar.
Sharh: Ushbu hadisda Ahli Sunna val jamoa aqiydasi bo‘yicha Qur’on va sunnat bilan sobit bo‘lgan aqiydaviy masala – qabr savoli va azobi haq ekanligi va uning qay yo‘sinda bo‘lishi haqida so‘z bormoqda. Bu hadisni diqqat bilan o‘rganishimiz va undagi har bir masalani aqiyda ma’nosida singdirib olishimiz hamda har lahzada undagi holatni eslab turishimiz lozim. O‘lmaydigan kim bor? Hamma ham o‘ladi. O‘lim har bandaning boshida bor. O‘lim nima? Inson o‘lganidan keyin nima bo‘ladi? Uning holi ne kechadi? O‘lim kishining yuragi urishdan to‘xtab, qon aylanmay, qimirlamay qolishidan iborat xolosmi? Yoki boshqa narsalar ham bormi? Inson o‘lganidan keyin hamma ish bitadimi? Qabrida chirib, tuproqqa qo‘shilib ketaveradimi? Unday bo‘lsa, uni boshqa hayvonlar, qurt-qumursqalardan nima farqi bor? Yoki inson bu dunyoda turli hayvon va qurtu qumursqalardan farqli bo‘lib, aql bilan yashaganligi uchun o‘lganidan keyin ham unga boshqacha, insonga to‘g‘ri keladigan munosabat bo‘lishi kerakmi? Islom aqiydasi bo‘yicha, bu dunyo inson uchun sinov maydoni, xolos. Asosiy hayot diyoriga o‘tishdan oldin imtihon topshirib, u yoqdagi hayotga o‘zining naqadar haqli ekanligini isbot qilish fursati, xolos. Ana o‘sha boqiy dunyodagi martabasi uchun inson ushbu foniy dunyoda harakat qiladi. Islomda insonning o‘lishi – bu dunyodan u dunyoga o‘tgani, foniy dunyodan boqiy dunyoga ko‘chishi, xolos. Yangi, boqiy dunyoda uni farishtalar kutib olib, o‘z o‘rniga joylashtiradilar. Qanday joyga munosib ekanligini o‘ziga bildirish uchun so‘roq-savol qiladilar, qo‘lidagi nomai a’molini ko‘radilar. So‘ng unga joy ko‘rsatadilar. Ana shu ishlar qabrdan boshlanadi.
Ushbu biz o‘rganayotgan hadisi sharifda aynan qabrda nimalar kechishi haqida so‘z ketmoqda. Keling, bir-bir o‘rganib chiqaylik:
1. Qabrdagi yangi ko‘milgan kishi o‘zini ko‘mib ketayotgan odamlarning oyoq tovushlarini eshitishi. Bu haqiqat hozirgi zamon ilmi orqali ham tasdiqlandi.
2. Qabr savolining ko‘mib, qaytayotgan kishilar qabrdan uzoqlashmay turiboq boshlanishi.
3. Qabr savolining ikki farishta tomonidan olib borilishi.
4. Qabrdagi kishini o‘tirg‘izib olib, so‘roq qilinishi.
5. Beriladigan savollardan biri Payg‘ambarimiz Muhammad mustafo sollallohu alayhi vasallam haqlarida bo‘lishi.
6. Bu dunyoda mo‘min-musulmon bo‘lib, iymoni va amali joyida bo‘lgan kishi qabr savoli vaqtida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam haqlaridagi savolga dadil va aniq javob berishi.
7. Mo‘min-musulmon kishining dadil va aniq javobidan keyin haligi ikki farishta agar u mo‘min-musulmon bo‘lmaganida, do‘zaxdagi uning joyi qaysi bo‘lishini ko‘rsatishi. So‘ngra mo‘min-musulmonligi tufayli unga jannatdan beriladigan joyni ko‘rsatishlari. Alloh barchamizni ana o‘shanday baxtli kishilardan qilsin.
8. Kofir va munofiqlar ham Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam haqlarida so‘roq qilinishlari. «U dunyoda bu odam haqida nima der eding?» deb so‘ralishi.
9. Kofir «Bilmasam», deb javob berishi. Tilida musulmonman, deb yurgan odam esa «Odamlar nima desa, o‘shani aytar edim», deyishi. Demak, Muhammad sollallohu alayhi vasallam haqlarida odamlar nima desa, o‘shani aytib yurish kifoya qilmas ekan. Kishining qalbida u zot sollallohu alayhi vasallam haqlarida mustahkam e’tiqod bo‘lishi, zoti shariflarini aniq bilish lozim ekan.
10. Kofir va munofiq savolga javob bera olmaganidan keyin unga qattiq so‘z aytilib, boshiga temir gurzi bilan urib, azob berish boshlanishi. Qabr azobi mana shu bo‘ladi. Qabr azobining bayonotlari kelgusi hadislarda ham keladi.
11. Qabrida temir gurzidan kaltak egan kofir va munofiqning dod-voyini odam va jinlardan boshqa hamma mavjudot eshitishi. Bu dunyo hayotida ushbu narsalarga to‘liq iymon keltirib, qabrga kirganda yaxshi holda bo‘lishga loyiq ishlarni qilishga o‘tish lozim.(“Hadis va Hayot” kitobidan). Vallohu a’lam!
14 May 2022, 12:24 | Savol-javoblar | 388 | Siyrat va tarix
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
Va alaykum assalom! Bu har kimga har xil bo‘ladi. عَنْ أَنَسٍ رضي الله عنه ، عَنِ النَّبِيِّ صلي الله عليه وسلم قَالَ: إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا وُضِعَ فِي قَبْرِهِ وَتَوَلَّى عَنْهُ أَصْحَابُهُ وَإِنَّهُ لَيَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِهِمْ، أَتَاهُ مَلَكَانِ فَيُقْعِدَانِهِ فَيَقُولَانِ: مَا كُنْتَ تَقُولُ فِي هَذَا الرَّجُلِ؟ - لِمُحَمَّدٍ صلي الله عليه وسلم -، فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَيَقُولُ: أَشْهَدُ أَنَّهُ عَبْدُ اللهِ وَرَسُولُهُ، فَيُقَالُ لَهُ: انْظُرْ إِلَى مَقْعَدِكَ مِنَ النَّارِ، قَدْ أَبْدَلَكَ اللهُ بِهِ مَقْعَدًا مِنَ الْجَنَّةِ، فَيَرَاهُمَا جَمِيعًا، وَأَمَّا الْكَافِرُ أَوِالْمُنَافِقُ فَيُقَالُ لَهُ: مَا كُنْتَ تَقُولُ فِي هَذَا الرَّجُلِ؟ فَيَقُولُ: لَا أَدْرِي، كُنْتُ أَقُولُ مَا يَقُولُ النَّاسُ، فَيُقَالُ: لَا دَرَيْتَ وَلَا تَلَيْتَ، وَيُضْرَبُ بِمَطَارِقَ مِنْ حَدِيدٍ ضَرْبَةً، فَيَصِيحُ صَيْحَةً يَسْمَعُهَا مَنْ يَلِيهِ غَيْرَ الثَّقَلَيْنِ. رَوَاهُمَا الْخَمْسَةُ Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Albatta, banda qachon qabriga qo‘yilsa-yu, undan sohiblari qaytib ketsa, u ularning kavushlarining taqillaganini eshitib turganida oldiga ikki farishta kelib, uni o‘tirg‘izishadi va: «Bu odam – Muhammad sollallohu alayhi vasallam haqida nima der eding?» deyishadi. Mo‘min bo‘lsa: «Shahodat beramanki, albatta, u Allohning bandasi va Rasulidir», deydi.Unga: «Do‘zaxdagi o‘rningga nazar sol, batahqiq, Alloh senga uni jannatdagi o‘ringa almashtirib berdi», deyiladi. U ikkovini ham ko‘radi. Kofir yoki munofiqqa esa:«Bu odam haqida nima der eding?» deyiladi. «Bilmadim, odamlar aytadigan narsani aytar edim», deydi. Bas, unga: «Bilmading ham, (bilganlarga) ergashmading ham», deyiladi va temirdan bo‘lgan gurzi bilan bir uriladi. O‘shanda u shunaqangi qichqiradiki, insu jindan boshqa hamma eshitadi», dedilar».
Beshovlari rivoyat qilganlar.
Sharh: Ushbu hadisda Ahli Sunna val jamoa aqiydasi bo‘yicha Qur’on va sunnat bilan sobit bo‘lgan aqiydaviy masala – qabr savoli va azobi haq ekanligi va uning qay yo‘sinda bo‘lishi haqida so‘z bormoqda. Bu hadisni diqqat bilan o‘rganishimiz va undagi har bir masalani aqiyda ma’nosida singdirib olishimiz hamda har lahzada undagi holatni eslab turishimiz lozim. O‘lmaydigan kim bor? Hamma ham o‘ladi. O‘lim har bandaning boshida bor. O‘lim nima? Inson o‘lganidan keyin nima bo‘ladi? Uning holi ne kechadi? O‘lim kishining yuragi urishdan to‘xtab, qon aylanmay, qimirlamay qolishidan iborat xolosmi? Yoki boshqa narsalar ham bormi? Inson o‘lganidan keyin hamma ish bitadimi? Qabrida chirib, tuproqqa qo‘shilib ketaveradimi? Unday bo‘lsa, uni boshqa hayvonlar, qurt-qumursqalardan nima farqi bor? Yoki inson bu dunyoda turli hayvon va qurtu qumursqalardan farqli bo‘lib, aql bilan yashaganligi uchun o‘lganidan keyin ham unga boshqacha, insonga to‘g‘ri keladigan munosabat bo‘lishi kerakmi? Islom aqiydasi bo‘yicha, bu dunyo inson uchun sinov maydoni, xolos. Asosiy hayot diyoriga o‘tishdan oldin imtihon topshirib, u yoqdagi hayotga o‘zining naqadar haqli ekanligini isbot qilish fursati, xolos. Ana o‘sha boqiy dunyodagi martabasi uchun inson ushbu foniy dunyoda harakat qiladi. Islomda insonning o‘lishi – bu dunyodan u dunyoga o‘tgani, foniy dunyodan boqiy dunyoga ko‘chishi, xolos. Yangi, boqiy dunyoda uni farishtalar kutib olib, o‘z o‘rniga joylashtiradilar. Qanday joyga munosib ekanligini o‘ziga bildirish uchun so‘roq-savol qiladilar, qo‘lidagi nomai a’molini ko‘radilar. So‘ng unga joy ko‘rsatadilar. Ana shu ishlar qabrdan boshlanadi.
Ushbu biz o‘rganayotgan hadisi sharifda aynan qabrda nimalar kechishi haqida so‘z ketmoqda. Keling, bir-bir o‘rganib chiqaylik:
1. Qabrdagi yangi ko‘milgan kishi o‘zini ko‘mib ketayotgan odamlarning oyoq tovushlarini eshitishi. Bu haqiqat hozirgi zamon ilmi orqali ham tasdiqlandi.
2. Qabr savolining ko‘mib, qaytayotgan kishilar qabrdan uzoqlashmay turiboq boshlanishi.
3. Qabr savolining ikki farishta tomonidan olib borilishi.
4. Qabrdagi kishini o‘tirg‘izib olib, so‘roq qilinishi.
5. Beriladigan savollardan biri Payg‘ambarimiz Muhammad mustafo sollallohu alayhi vasallam haqlarida bo‘lishi.
6. Bu dunyoda mo‘min-musulmon bo‘lib, iymoni va amali joyida bo‘lgan kishi qabr savoli vaqtida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam haqlaridagi savolga dadil va aniq javob berishi.
7. Mo‘min-musulmon kishining dadil va aniq javobidan keyin haligi ikki farishta agar u mo‘min-musulmon bo‘lmaganida, do‘zaxdagi uning joyi qaysi bo‘lishini ko‘rsatishi. So‘ngra mo‘min-musulmonligi tufayli unga jannatdan beriladigan joyni ko‘rsatishlari. Alloh barchamizni ana o‘shanday baxtli kishilardan qilsin.
8. Kofir va munofiqlar ham Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam haqlarida so‘roq qilinishlari. «U dunyoda bu odam haqida nima der eding?» deb so‘ralishi.
9. Kofir «Bilmasam», deb javob berishi. Tilida musulmonman, deb yurgan odam esa «Odamlar nima desa, o‘shani aytar edim», deyishi. Demak, Muhammad sollallohu alayhi vasallam haqlarida odamlar nima desa, o‘shani aytib yurish kifoya qilmas ekan. Kishining qalbida u zot sollallohu alayhi vasallam haqlarida mustahkam e’tiqod bo‘lishi, zoti shariflarini aniq bilish lozim ekan.
10. Kofir va munofiq savolga javob bera olmaganidan keyin unga qattiq so‘z aytilib, boshiga temir gurzi bilan urib, azob berish boshlanishi. Qabr azobi mana shu bo‘ladi. Qabr azobining bayonotlari kelgusi hadislarda ham keladi.
11. Qabrida temir gurzidan kaltak egan kofir va munofiqning dod-voyini odam va jinlardan boshqa hamma mavjudot eshitishi. Bu dunyo hayotida ushbu narsalarga to‘liq iymon keltirib, qabrga kirganda yaxshi holda bo‘lishga loyiq ishlarni qilishga o‘tish lozim.(“Hadis va Hayot” kitobidan). Vallohu a’lam!
14 May 2022, 12:24 | Savol-javoblar | 388 | Siyrat va tarix
