Dinda chuqur ketish haqida
Assalomu alaykum! Dinda chuqur ketmang, din sizga g‘olib keladi hadisining sharhi haqida ma’lumot kerak edi. Bir tanishimga din haqida gapirsak nuqul shu hadisni ro‘kach qiladi.
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
Va alaykum assalom! Birinchisi nafllarga qattiq kirishib, xotin va bolalarni, qo‘shnilar haqqiga beparvo bo‘lish. Bir vaqtlar yurtimizda so‘fiylikni da’vo qilib ba’zi kishilar chiqqan edilar. Pirning huzurida uch mahal qozon qaynagani uchun xonaqosiga yotib olib nafl ibodatlarni qilishar, oilalari esa bu yoqdi yo‘qchilikdan qiylanishar edi. Mana shu dinda g‘uluga ketish bo‘ladi. عَنْ أَنَسٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: جَاءَ ثَلَاثَةُ رَهْطٍ إِلَى بُيُوتِ أَزْوَاجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْأَلُونَ عَنْ عِبَادَةِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَلَمَّا أُخْبِرُوا كَأَنَّهُمْ تَقَالُّوهَا، فَقَالُوا: وَأَيْنَ نَحْنُ مِنَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَدْ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَمَا تَأَخَّرَ، فَقَالَ أَحَدُهُمْ: أَمَّا أَنَا فَإِنِّي أُصَلِّي اللَّيْلَ أَبَدًا، وَقَالَ آخَرُ: أَنَا أَصُومُ الدَّهْرَ وَلَا أُفْطِرُ، وَقَالَ آخَرُ: أَنَا أَعْتَزِلُ النِّسَاءَ فَلَا أَتَزَوَّجُ أَبَدًا، فَجَاءَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَيْهِمْ، فَقَالَ: أَنْتُمُ الَّذِينَ قُلْتُمْ كَذَا وَكَذَا، أَمَا وَاللهِ إِنِّي لَأَخْشَاكُمْ ِللهِ وَأَتْقَاكُمْ لَهُ، لَكِنِّي أَصُومُ وَأُفْطِرُ، وَأُصَلِّي وَأَرْقُدُ، وَأَتَزَوَّجُ النِّسَاءَ، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِي فَلَيْسَ مِنِّي. رَوَاهُ الشَّيْخَانِ وَالنَّسَائِيُّ Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Uch kishilik guruh Nabiy sollallohu alayhi vasallamning zavjalarining uylariga Nabiy sollallohu alayhi vasallamning ibodatlari haqida so‘rab keldi. Bas, ularga (bu haqda) xabar berilganida xuddi u(ibodat)ni oz sanaganday bo‘ldilar. Shunda ular: «Biz qayoqda-yu, Nabiy sollallohu alayhi vasallam qayoqdalar, u zotning o‘tganu qolgan gunohlari mag‘firat qilingan», dedilar. Ulardan biri: «Men abadul abad tunlarni namoz o‘qish bilan o‘tkazaman», dedi. Boshqasi esa: «Men umrbod ro‘za tutaman, og‘zim ochiq yurmayman», dedi. Yana boshqa biri: «Men ayollardan chetda bo‘laman, abadul abad uylanmayman», dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularning oldilariga kelib: «Shunday, shunday, deganlar sizlarmi?! Ammo Allohga qasamki, men Allohdan eng qo‘rquvchirog‘ingizman va Unga eng taqvodoringizman. Lekin ro‘za ham tutaman, og‘zim ochiq ham bo‘ladi. Namoz ham o‘qiyman, uxlayman ham, ayollarga uylanaman ham. Bas, kim mening sunnatimdan yuz o‘girsa, mendan emas», dedilar». Ikki shayx va Nasaiy rivoyat qilganlar. ("Hadis va Hayot" kitobidan). Ikkinchisi. Qaerga borsa dinda yo‘q yoki mustahab bo‘lgan amalni odamlarga farz yoki vojib darajasiga chiqartirib uni qilishga targ‘ib qiladi. Masalan imom namozni tugatganidan keyin xohlagan tomoni bilan xalqqa yuzlanishi mumkin. G‘uluvga ketganlar esa faqat o‘ng tomoning bilan burilishingi shart deb turib olishadi. Alloh taolo musofirga namozni ikki rak’at qilib o‘qishga ruxsat bersa, o‘zini taqvodor qilib to‘liq o‘qishga harakat qiladi. Holbuki Alloh taolo bandalariga farz qilgan amallarni qilganlarni yaxshi ko‘rganidek, bergan ruxsatlarga amal qilganlarni ham yaxshi ko‘radi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam musofirga qisqartirib o‘qishni Allohning sadaqasi deganlar. Unday taqvoni da’vo qiluvchilar esa xuddi Alloh taologa “sadaqang kerak emas” degandek muomala qiladilar. Uchinchisi. Vasvasaga tushib qolgan kishilar. Ular o‘zlaricha shubhalardan taqvo qilamiz deb vasvasaga duchor bo‘ladilar. Alloh taolo “Aniq narsa shak bilan yo‘qqa chiqmaydi” degan bir qoidani aytib qo‘ygan. Masalan tahorati bor odam “tahoratim yo‘qmikin” deb ikkilanishi bilan tahorat ketmaydi. Bunday kishilarga shayton boshliq bo‘lib olib, ularni xohlagan kuyiga soladi. Rashid Gango‘hiy rahmatullohi alayh bir bor tahorat qilib turganimdan keyin falon joyimga suv tegmay qoldi shekilli degan xayol keldi. Qalbni hotirjam qilish uchun o‘sha joyni yuvdim. Endi ketmoqchi bo‘lgandim falon joyga ham tegmay qoldimikin degan xayol keldi. U erni ham yuvdim. Qarasam yana xayol keldi, shunda bu shaytonning vasvasasi ekanligini tushundim va shaytonga qarata “seningcha tahoratim yo‘q bo‘lsa menimcha bor. Sen aytgandek tahoratsiz bo‘lsam ham o‘qiyveraman” deb unga parvo qilmay qo‘ydim. Agar yana bir bor uni aytganiga kirganimda edi umr bo‘yi vasvasadan qutilolmay qolardim – deganlar. To‘rtinchisi. Har bir narsani tagiga etaman deyish ham g‘uluvdir. Ba’zi bir kishlar mahallaning biror kishisi izdihomga chaqirsa go‘shti pokmikin deb tagiga etishga harakat qiladi. Musulmon mahalla, musulmon kishi bo‘lganidan keyin yaxshi gumonga borib, taomini eyaverish kerak. Ustozimiz Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rahimahulloh kim izdihomga aytsa borib taomini eyaverar, taomni qaerdan topganini tagiga etishga harakat qilmasdilar. Albatta xalq ichida kasbi sudxo‘r, poraxo‘r, haromdan pul topuvchiligi oshkor bo‘lsa izdihomiga borib pandu-nasihat qilar, haqni tushuntirib, taomidan emas edilar. Bir kun Umar ibn Xattob va Amr ibn Os roziyallohu anhumolar cho‘lda ketayotib bir xovuzga yo‘liqdilar. Amr ibn Os hovuz bo‘yida o‘tirgan kishiga qarab “Ey hovuz egasi hovuzinga yirtqichlar ham keladimi” deb so‘radilar. Go‘yoki vaxshiy hayvonlarni so‘lagi najosat, ular tumshug‘ini tiqib suv ichishgan bo‘lsa suv najosat bo‘ladi degandiek. U kishi javob bermasidan turib Umar roziyallohu anhu “Ey hovuz egasi bizga buni aytmay qo‘yaver” dedilar. Buni shariat hovuzdan suv ichish va tahorat qilishga ruxsat berganidan keyin yirtqich kelgan, so‘lagi suvga tushganini surishtirishga hojat yo‘q – deganidek. Albatta xalq ovro‘padagidek jonvorlarni “Bismilloh”ni aytmasdan so‘yishga odatlangan bo‘lsa, ularni halol yo‘l bilan so‘yilganini tahqiq qilib olish vojib. Asli muboh bo‘lgan sabzavot va mevalarni esa Alloh pok qilib qo‘ygan unga aniq dalil bilan kimdir najosat aralashtirmagani bilinmagunicha eyishga ruxsat. Beshinchisi. Ijtihodli masalalarda chuqur ketmaslik kerak. Ba’zi bir shunday masalalar borki farz, vojib, harom bo‘ladi. Farzni tark qilgan va haromga qo‘l urganlarni inkor qilish kerak. Ammo ba’zi masalalar borki ba’zi fuqaholar joiz desa ba’zilar nojoiz deyishgan. Biri bir hadisni ushlab sunnat desa boshqasi boshqa hadisni ushlab sunnat emas degan. Bir faqihni qavlini olgan kishi boshqa faqihni qavlini olgan kishini boshiga urmaslik kerak. Masalan hanafiylarda dengiz jonvorlaridan boshqasi halol emas. Shofe’iylarda esa dengiz to‘ng‘izi ham halol. Hanafiy mazhabini ushlagan kishi shofe’iy mazhabida bo‘lib dengiz hayvonlaridan baliqdan boshqa birortasini eyayotgan bo‘lsa sen haromxo‘rsan deb uni boshiga urmaslik kerak. Albatta hanafiyman deb da’vo qilib dengiz toshbaqasini eyayotgan kishiga mazhabimizda joiz emas deb aytishi kerak. Oltinchisi. Qaytarish ham amallarda darajasiga ko‘ra bo‘lishi kerak. harom ishni qilayotganni qaytirish darajasi boshqa, makruh tahrimiyning qilayotganning darajasi boshqa, makruh tanzihiyning qilayotganning darajasi boshqa, afzalni qilayotganning darajasi boshqa bo‘lishi kerak. bir odam do‘ppisiz namoz o‘qishi joiz. ammo odatda do‘ppi kiyib yurib namozga kelganda do‘ppisiz bo‘lishi makruhi tanzihiydir. Do‘ppisiz namoz o‘qiyotgan kishiga maruhi tahrimiyni yoki haromni qilgan kishiga beradigan jazoni berish, qattiq so‘zni aytish va unga qo‘pollik qilish bu dinda g‘uluvga ketish hisoblanadi. Bizdagi janjal-to‘polonlarning asl sababi ham amallarni va unga bildiriladiganlarni raddiyalarning darajasini bilmasligimizdadir. Qancha-qancha domlalikni da’vo qiluvchilar ixtiloflarni ilmiy tarzda hal qilish o‘rniga amal qiluvchilarni amallarini makruhi tahrimiyga chiqarish bilan hal qilmoqchi bo‘ldilar. Ularga tobe’ bo‘lganlar esa u amallarni harom darajasiga etkazishdi. Natijada bir-birini fosiqqa yanada dindan bexabarlari kofirga chiqarishgacha etib borishdi. Hali xanuz chap qo‘lida choynakni ushlab choy quygan kishi xalqimiz orasida piyolaga tuflab choy uzatgandek qattiq olinadi. Holbuki tahorat qilayotgan kishi ham chap qo‘lida obdasta ushlab o‘ng qo‘lida og‘ziga suv oladi. Qolaversa chap qo‘ldan foydalanish shariatimizda qaytarilgan emas. Mo‘min kishining takalluflar qilishga hojati ham yo‘q. xuddi shuningdek ba’zi bir kishilar din ilmini o‘qisalarda dinni to‘g‘ri fahmlay olmaganlar mustahab, sunnat amallarini xalqqa vojib va farz darajasida deb tushuntiradilar. Namoz o‘qimaydi, zinoni qiladi, porani oladi, etimni haqqini eydi, mo‘minlar qalbiga ozor beradi, to‘yda qilinadigan yoki o‘limdan keyin qilinadigan dinimizda bo‘lmagan amallarni “qilmasa bo‘lmaydi” deb farz darajasiga ko‘taradi. Qilmaganlarni malomatlaydi, hatto shu ishlarni deb farzandlarini oq qilganlar qancha. Erlarini kafangado qilgan ayollar qancha? Dinni to‘g‘ri fahmlash din olimlari ilmiga amal qiluvchi mashoyixlar suhbatidan o‘rganiladi. Vallohu a’lam!
21 Aprel 2022, 07:41 | Savol-javoblar | 203 | Hadislar
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
Va alaykum assalom! Birinchisi nafllarga qattiq kirishib, xotin va bolalarni, qo‘shnilar haqqiga beparvo bo‘lish. Bir vaqtlar yurtimizda so‘fiylikni da’vo qilib ba’zi kishilar chiqqan edilar. Pirning huzurida uch mahal qozon qaynagani uchun xonaqosiga yotib olib nafl ibodatlarni qilishar, oilalari esa bu yoqdi yo‘qchilikdan qiylanishar edi. Mana shu dinda g‘uluga ketish bo‘ladi. عَنْ أَنَسٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: جَاءَ ثَلَاثَةُ رَهْطٍ إِلَى بُيُوتِ أَزْوَاجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْأَلُونَ عَنْ عِبَادَةِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَلَمَّا أُخْبِرُوا كَأَنَّهُمْ تَقَالُّوهَا، فَقَالُوا: وَأَيْنَ نَحْنُ مِنَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَدْ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَمَا تَأَخَّرَ، فَقَالَ أَحَدُهُمْ: أَمَّا أَنَا فَإِنِّي أُصَلِّي اللَّيْلَ أَبَدًا، وَقَالَ آخَرُ: أَنَا أَصُومُ الدَّهْرَ وَلَا أُفْطِرُ، وَقَالَ آخَرُ: أَنَا أَعْتَزِلُ النِّسَاءَ فَلَا أَتَزَوَّجُ أَبَدًا، فَجَاءَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَيْهِمْ، فَقَالَ: أَنْتُمُ الَّذِينَ قُلْتُمْ كَذَا وَكَذَا، أَمَا وَاللهِ إِنِّي لَأَخْشَاكُمْ ِللهِ وَأَتْقَاكُمْ لَهُ، لَكِنِّي أَصُومُ وَأُفْطِرُ، وَأُصَلِّي وَأَرْقُدُ، وَأَتَزَوَّجُ النِّسَاءَ، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِي فَلَيْسَ مِنِّي. رَوَاهُ الشَّيْخَانِ وَالنَّسَائِيُّ Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Uch kishilik guruh Nabiy sollallohu alayhi vasallamning zavjalarining uylariga Nabiy sollallohu alayhi vasallamning ibodatlari haqida so‘rab keldi. Bas, ularga (bu haqda) xabar berilganida xuddi u(ibodat)ni oz sanaganday bo‘ldilar. Shunda ular: «Biz qayoqda-yu, Nabiy sollallohu alayhi vasallam qayoqdalar, u zotning o‘tganu qolgan gunohlari mag‘firat qilingan», dedilar. Ulardan biri: «Men abadul abad tunlarni namoz o‘qish bilan o‘tkazaman», dedi. Boshqasi esa: «Men umrbod ro‘za tutaman, og‘zim ochiq yurmayman», dedi. Yana boshqa biri: «Men ayollardan chetda bo‘laman, abadul abad uylanmayman», dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularning oldilariga kelib: «Shunday, shunday, deganlar sizlarmi?! Ammo Allohga qasamki, men Allohdan eng qo‘rquvchirog‘ingizman va Unga eng taqvodoringizman. Lekin ro‘za ham tutaman, og‘zim ochiq ham bo‘ladi. Namoz ham o‘qiyman, uxlayman ham, ayollarga uylanaman ham. Bas, kim mening sunnatimdan yuz o‘girsa, mendan emas», dedilar». Ikki shayx va Nasaiy rivoyat qilganlar. ("Hadis va Hayot" kitobidan). Ikkinchisi. Qaerga borsa dinda yo‘q yoki mustahab bo‘lgan amalni odamlarga farz yoki vojib darajasiga chiqartirib uni qilishga targ‘ib qiladi. Masalan imom namozni tugatganidan keyin xohlagan tomoni bilan xalqqa yuzlanishi mumkin. G‘uluvga ketganlar esa faqat o‘ng tomoning bilan burilishingi shart deb turib olishadi. Alloh taolo musofirga namozni ikki rak’at qilib o‘qishga ruxsat bersa, o‘zini taqvodor qilib to‘liq o‘qishga harakat qiladi. Holbuki Alloh taolo bandalariga farz qilgan amallarni qilganlarni yaxshi ko‘rganidek, bergan ruxsatlarga amal qilganlarni ham yaxshi ko‘radi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam musofirga qisqartirib o‘qishni Allohning sadaqasi deganlar. Unday taqvoni da’vo qiluvchilar esa xuddi Alloh taologa “sadaqang kerak emas” degandek muomala qiladilar. Uchinchisi. Vasvasaga tushib qolgan kishilar. Ular o‘zlaricha shubhalardan taqvo qilamiz deb vasvasaga duchor bo‘ladilar. Alloh taolo “Aniq narsa shak bilan yo‘qqa chiqmaydi” degan bir qoidani aytib qo‘ygan. Masalan tahorati bor odam “tahoratim yo‘qmikin” deb ikkilanishi bilan tahorat ketmaydi. Bunday kishilarga shayton boshliq bo‘lib olib, ularni xohlagan kuyiga soladi. Rashid Gango‘hiy rahmatullohi alayh bir bor tahorat qilib turganimdan keyin falon joyimga suv tegmay qoldi shekilli degan xayol keldi. Qalbni hotirjam qilish uchun o‘sha joyni yuvdim. Endi ketmoqchi bo‘lgandim falon joyga ham tegmay qoldimikin degan xayol keldi. U erni ham yuvdim. Qarasam yana xayol keldi, shunda bu shaytonning vasvasasi ekanligini tushundim va shaytonga qarata “seningcha tahoratim yo‘q bo‘lsa menimcha bor. Sen aytgandek tahoratsiz bo‘lsam ham o‘qiyveraman” deb unga parvo qilmay qo‘ydim. Agar yana bir bor uni aytganiga kirganimda edi umr bo‘yi vasvasadan qutilolmay qolardim – deganlar. To‘rtinchisi. Har bir narsani tagiga etaman deyish ham g‘uluvdir. Ba’zi bir kishlar mahallaning biror kishisi izdihomga chaqirsa go‘shti pokmikin deb tagiga etishga harakat qiladi. Musulmon mahalla, musulmon kishi bo‘lganidan keyin yaxshi gumonga borib, taomini eyaverish kerak. Ustozimiz Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rahimahulloh kim izdihomga aytsa borib taomini eyaverar, taomni qaerdan topganini tagiga etishga harakat qilmasdilar. Albatta xalq ichida kasbi sudxo‘r, poraxo‘r, haromdan pul topuvchiligi oshkor bo‘lsa izdihomiga borib pandu-nasihat qilar, haqni tushuntirib, taomidan emas edilar. Bir kun Umar ibn Xattob va Amr ibn Os roziyallohu anhumolar cho‘lda ketayotib bir xovuzga yo‘liqdilar. Amr ibn Os hovuz bo‘yida o‘tirgan kishiga qarab “Ey hovuz egasi hovuzinga yirtqichlar ham keladimi” deb so‘radilar. Go‘yoki vaxshiy hayvonlarni so‘lagi najosat, ular tumshug‘ini tiqib suv ichishgan bo‘lsa suv najosat bo‘ladi degandiek. U kishi javob bermasidan turib Umar roziyallohu anhu “Ey hovuz egasi bizga buni aytmay qo‘yaver” dedilar. Buni shariat hovuzdan suv ichish va tahorat qilishga ruxsat berganidan keyin yirtqich kelgan, so‘lagi suvga tushganini surishtirishga hojat yo‘q – deganidek. Albatta xalq ovro‘padagidek jonvorlarni “Bismilloh”ni aytmasdan so‘yishga odatlangan bo‘lsa, ularni halol yo‘l bilan so‘yilganini tahqiq qilib olish vojib. Asli muboh bo‘lgan sabzavot va mevalarni esa Alloh pok qilib qo‘ygan unga aniq dalil bilan kimdir najosat aralashtirmagani bilinmagunicha eyishga ruxsat. Beshinchisi. Ijtihodli masalalarda chuqur ketmaslik kerak. Ba’zi bir shunday masalalar borki farz, vojib, harom bo‘ladi. Farzni tark qilgan va haromga qo‘l urganlarni inkor qilish kerak. Ammo ba’zi masalalar borki ba’zi fuqaholar joiz desa ba’zilar nojoiz deyishgan. Biri bir hadisni ushlab sunnat desa boshqasi boshqa hadisni ushlab sunnat emas degan. Bir faqihni qavlini olgan kishi boshqa faqihni qavlini olgan kishini boshiga urmaslik kerak. Masalan hanafiylarda dengiz jonvorlaridan boshqasi halol emas. Shofe’iylarda esa dengiz to‘ng‘izi ham halol. Hanafiy mazhabini ushlagan kishi shofe’iy mazhabida bo‘lib dengiz hayvonlaridan baliqdan boshqa birortasini eyayotgan bo‘lsa sen haromxo‘rsan deb uni boshiga urmaslik kerak. Albatta hanafiyman deb da’vo qilib dengiz toshbaqasini eyayotgan kishiga mazhabimizda joiz emas deb aytishi kerak. Oltinchisi. Qaytarish ham amallarda darajasiga ko‘ra bo‘lishi kerak. harom ishni qilayotganni qaytirish darajasi boshqa, makruh tahrimiyning qilayotganning darajasi boshqa, makruh tanzihiyning qilayotganning darajasi boshqa, afzalni qilayotganning darajasi boshqa bo‘lishi kerak. bir odam do‘ppisiz namoz o‘qishi joiz. ammo odatda do‘ppi kiyib yurib namozga kelganda do‘ppisiz bo‘lishi makruhi tanzihiydir. Do‘ppisiz namoz o‘qiyotgan kishiga maruhi tahrimiyni yoki haromni qilgan kishiga beradigan jazoni berish, qattiq so‘zni aytish va unga qo‘pollik qilish bu dinda g‘uluvga ketish hisoblanadi. Bizdagi janjal-to‘polonlarning asl sababi ham amallarni va unga bildiriladiganlarni raddiyalarning darajasini bilmasligimizdadir. Qancha-qancha domlalikni da’vo qiluvchilar ixtiloflarni ilmiy tarzda hal qilish o‘rniga amal qiluvchilarni amallarini makruhi tahrimiyga chiqarish bilan hal qilmoqchi bo‘ldilar. Ularga tobe’ bo‘lganlar esa u amallarni harom darajasiga etkazishdi. Natijada bir-birini fosiqqa yanada dindan bexabarlari kofirga chiqarishgacha etib borishdi. Hali xanuz chap qo‘lida choynakni ushlab choy quygan kishi xalqimiz orasida piyolaga tuflab choy uzatgandek qattiq olinadi. Holbuki tahorat qilayotgan kishi ham chap qo‘lida obdasta ushlab o‘ng qo‘lida og‘ziga suv oladi. Qolaversa chap qo‘ldan foydalanish shariatimizda qaytarilgan emas. Mo‘min kishining takalluflar qilishga hojati ham yo‘q. xuddi shuningdek ba’zi bir kishilar din ilmini o‘qisalarda dinni to‘g‘ri fahmlay olmaganlar mustahab, sunnat amallarini xalqqa vojib va farz darajasida deb tushuntiradilar. Namoz o‘qimaydi, zinoni qiladi, porani oladi, etimni haqqini eydi, mo‘minlar qalbiga ozor beradi, to‘yda qilinadigan yoki o‘limdan keyin qilinadigan dinimizda bo‘lmagan amallarni “qilmasa bo‘lmaydi” deb farz darajasiga ko‘taradi. Qilmaganlarni malomatlaydi, hatto shu ishlarni deb farzandlarini oq qilganlar qancha. Erlarini kafangado qilgan ayollar qancha? Dinni to‘g‘ri fahmlash din olimlari ilmiga amal qiluvchi mashoyixlar suhbatidan o‘rganiladi. Vallohu a’lam!
21 Aprel 2022, 07:41 | Savol-javoblar | 203 | Hadislar