Шу тўғрими
Ассалому алайкум! Мен бир макола укидим шу маколада ёзилганлар тўғрими? Иктибос "Ҳозирги матбуот эркинлиги даврида интернет тармоқларидаги турли диний сайтлар орқали кўплаб маълумотлар берилаётгани кишини қувонтиради, албатта. Лекин баъзи маълумотларнинг ичида мавзуъ (тo‘қима, сохта) ҳадисларнинг ҳам халқ ичида кенг равишда тарқалиб кетаётгани ва бу мусулмонлар орасида турли баҳс ва тортишувларга сабаб бўлаётгани ачинарли ҳолдир. Ҳозирги кунимизда кенг тарқалаётган ва o‘з навбатда муҳаддис уламолардан Имом Аҳмад, Имом Заҳабий ва Имом Ҳоким, Ҳайсамий ва кейинги муҳаққиқ муҳаддис уламолар томонидан мавзуъ ҳадис деб эътироф этилган баъзи ҳадисларнинг айримларини қуйида келтириб o‘тамиз: "Эй Али, сенга беш минг қўй берайми ёки ҳам дунё, ҳам охират учун фойдали беш калимани ўргатайинми?" – деб сўрадилар. "Ё Расулаллоҳ, беш минг қўй озмунча фойда эмас. Бироқ менга ўша беш фойдали калимани ўргатишингизни хоҳлайман, – дедим"... Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Шундай гуноҳлар борки, уларни на беш вақт намоз, на рo‘за, на ҳаж ва на умра кетказа олади". Саҳобалар: "Ё Расулуллоҳ, (бo‘лмасам) уларни нима кетказа олади?"– дейишганида, У зот:"Ҳалол ризқ топиш йo‘лида ғам-ташвиш чекиб юриш",– дедилар. (Табароний ва Дайламий ривояти) Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Кимки менга бир бора салавот айтса, Аллоҳ унга у (салавоти) сабабидан ўнта салавот айтади. Кимки менга ўнта салавот айтса, Аллоҳ унга у(салавоти) сабабидан юзта салавот айтади. Кимки менга юзта салавот айтса, Аллоҳ унга у (салавоти) сабабидан мингта салавот айтади. Кимки менга мингта салавот айтса, унга дўзах ўти тегмайди”. "Ким ҳар куни “Қул ҳуваллоҳу аҳад"ни икки юз марта o‘қиса, унинг эллик йиллик гуноҳлари o‘чирилади". Яна шунга o‘хшаш бошқа ҳадисларда зикр қилинган: "Ким "Қул ҳуваллоҳу аҳадни" ҳар куни эллик марта ўқиса..." каби ҳадислар ва яна «Рамазоннинг ўн бешинчиси, жума оқшомида қичқириқ рўй бериши» ҳақидаги тарқалган ривоятлар ҳам шулар жумласидандир. Азиз диндошлар, аввало, менинг бу борада бирор сайт ёки каналларга адоватим йo‘қ. Аммо, илм омонат бўлганлиги учун ҳам, камина бу ҳадисларнинг мавзуъ, баъзилари эса жуда ва o‘та заиф, ҳатто, ривоят қилиниши ҳалол эмаслигини холис Аллоҳ учун сизларга етказиб қo‘ймоқчиман. Уламолар мавзуъ ҳадисларни тарқатиш мутлақо жоиз эмас, дейишган. Хулоса o‘рнида шуни таъкидлаб o‘тмоқчиманки, дуч келган гапни ҳадис деб тарқатишдан қачон тo‘хтаймиз, ахир! Истардимки, турли каналлардаги мутасадди инсонлар (админ) бу ҳақда жавобгарликни ҳис қилиб, агар уларда бирор мавзуга тегишли ҳадисга эҳтиёжлари туғилса, мана шу ишнинг аҳлларига, яъни o‘зимизда етишиб чиқаётган ҳадисшунос аҳли илмларга мурожаат қилиб ушбу ҳадиснинг даражаси – саҳиҳми, ҳасанми – яъни, амал қилса бo‘ладиган ёки заиф (кучсиз) ёки мавзуъ тo‘қилган ҳадисми – шу ҳақда улардан суриштириб, кейин сайтга жойлашлари мақсадга мувофиқ, деб o‘йлайман. Чунки, Аллоҳ кo‘рсатмасин, эртага бундай тo‘қима ҳадислар халқ орасида кенг тарқалиб кетса, авом халқ унга билар-билмас амал қила бошлайди. Кейин бир аҳли илм чиқиб қолиб, шу ҳадиснинг ботил ёки тo‘қималиги ҳақида унга хабар берса, ҳалиги одамнинг ҳадисга бo‘лган умиди пучга чиқиб, бошқа ҳадислардан ҳам безиллаб қолади. Бунинг оқибатида бошқа саҳиҳ ҳадислардан ҳам шубҳалана бошлайди. Энг ёмони шундаки, халқ орасида кенг тарқалиб кетган баъзи мавзуъ ҳадисларни кo‘пгина мусулмонлар саҳиҳ деб o‘йлаб ривоят қилиб юрадилар. Энди уларга бунинг мавзу ёки тo‘қима эканини тушунтириш анча қийин бo‘лади. Масалан, "Фақирлик менинг фахримдир..." шу каби: "Илмни, гарчи Чинда (яъни Хитойда) бўлса ҳам талаб қилинглар", деган ҳадисларни кo‘пгина илмли кимсалар ҳам айтиб юришади. Афсуски, бу ҳадисларнинг мавзуъ – тo‘қималигини ҳамма ҳам билавермайди. Валлоҳу аълам Барча илм Аллоҳнинг ҳузуридандир. Дониёр Файз" иктибос тугади.
«Зикр аҳлидан сўранг» ҳайъати:
– Ва алайкум ассалом! Фойдали мақола ёзибди. Валлоҳу аълам!
5 Май 2022, 10:24 | Савол-жавоблар | 164 | Ҳадислар
«Зикр аҳлидан сўранг» ҳайъати:
– Ва алайкум ассалом! Фойдали мақола ёзибди. Валлоҳу аълам!
5 Май 2022, 10:24 | Савол-жавоблар | 164 | Ҳадислар