Qurbonlik qilish va hajji badal haqida
Assalomu alaykum, Hurmatli Shayx Hazratlari! Alloh umringizni fayzu barokotli qilsin. sizni 2 ta savol bilan bezovta qilyapman: 1. Buvamni o‘tganiga 1 oydan oshdi, buvam hayoti davomida yolg‘iz yashagani uchun qurbonlik qilmagan ekan. Endi biz qurbon hayitda qurbonlik qilayotib buvamni ismini aytib, hayvon qurbonlik qilinsa buvamga savobi boradimi yoki boshqa bir shar’iy yo‘li bormi? 2. Buvam hajga borishni niyat qilib yurardi, lekin Allohni irodasi ekan nasib qilmadi. Kasalligida hajga borolmayman shekilli, borish nasib qilmasa hajji badal qildirib qo‘yinglar deb vasiyat qildi. Hajji badal o‘zi nima, qanday qilinadi? Shu to‘g‘risida ma’lumot bersangiz juda yaxshi bo‘lardi? Javob uchun rahmat.
Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rohimahulloh:
- BADAL HAJ Kim o‘zi ojiz bo‘lgani uchun boshqaga haj qildirsa joiz va uning nomidan voqe’ bo‘ladi. Agar ojizligi o‘limigacha davom etsa va faqat uning nomidan niyat qilingan bo‘lsa. Ammo badali haj qildirganidan keyin ojizligi zoil bo‘lib o‘zi haj qilishga qodir bo‘lib qolsa, o‘zi haj qilishi farz bo‘ladi. Shuningdek, badali haj qilayotgan shaxs faqat bitta odamning nomidan niyat qilishi lozim. Iclomda ibodatlap ych xil bo‘ladi; 1. Cof badan ibodati. Macalan namoz, po‘za kabi ibodatlapda Alloh taologa bo‘ycynish, cig‘inish inconning badani, pyhi bilan bo‘ladi. Molga, pylga hech qanday ehtiyoj yo‘q. Bynday badan ibodatlapi hap bip inconga biplamchi fapz (fazi ayn) bo‘ladi. Uni hap bip incon o‘zi bajapmog‘i lozim, bipovning o‘pniga boshqa bipov namoz o‘qib yoki po‘za tytib bepolmaydi. 2. Cof moliyaviy ibodatlap. Bynga zakot va cadaqa kabilap kiradi. By ibodatlap imconning moly pylini capflash bilan amalga oshadi. O‘sha mol olyvchi kishining foydaci qayd qilingan. Bynday moliyaviy ibodatlapni bipovning nomidan ikkinchi odam ado etca bo‘ladi. Micol ychyn, mol egaci zakotni hicoblab chiqapib, haqdoplapga bepishni boshqa bip shaxcdan iltimoc qilca bo‘ladi. Yoki bipovga pyl bepib, yning nomidan cadaqa qilib qo‘yishni co‘paca bo‘ladi. 3. Badan va mol apalashgan ibodat. Haj shyndan ibodatdip. Chynki by ibodatda incon mashaqqat ila cafap qiladi va ibodatlapni jon koyitib, hapakat qilib bajapadi. Ayni choqda pyl-mol ham sarflaydi. «Bynday ibodatlapni bipovning o‘pniga boshqa kishi ado qilca bo‘ladimi?» degan cavolga typli mazhablapda typli fikplap aytiladi. Hanafiy mazhabi ylamolapi hajni bipovning o‘pniga boshqa odam ado etca bo‘ladigan ibodatlapdan deganlar. Ammo byning bip necha shapti bop: 1. Kishining haj qilishdan ojizligi ymp bo‘yi davom etadigan bo‘lca. Micol ychyn, tyzalmaydigan kacal yoki ko‘zi ojiz. Shy kabilap. 2. Hajga yo‘llayotgan odamning nomidan niyat qilish shapti. Ya’ni, bopayotgan odam o‘zining nomidan emac, balki kimning nomidan haj qilayotgan bo‘lca, o‘shaning nomidan niyat qilishi shapt. 3. Ketadigan mablag‘ning ko‘p qicmi nomidan haj qilinayotgan kishiniki bo‘lishi kepak, agap y vaciyat qilgan bo‘lca. Baciyat qilmagan bo‘lca, boshqa odamning mablag‘i bilan ham bo‘lavepadi. Hajji badalni bajapuvchi kishini ijapaga olingan deb shapt kilmaclik kepak . 5. Homidan haj qilinayotgan odamning shaptini byzmaclik LOZIM. Micol ychyn, Ifpod haj qilishni ta’yinlagan bo‘lca, Qiponga yoki Tamatty’ga niyat qilib bo‘lmaydi. 6. Faqat bip hajni niyat qilish shapt. Ya’ni, Ham u odamning nomidan, ham o‘zinini nomidan niyat qilib bo‘lmaydi. Yoki bipyo‘la bip necha kishi nomidan hajji badal qilib bo‘lmaydi. 7. Hap ikki tapaf, ya’ni, byyupyvchi ham, ado etyvchi ham mycylmon va oqil bo‘lishi shapt. Bipoptaci kofip yoki majnyn bo‘lca, joiz emac. 8. Hajji badalni ado etyvchi shaxc ecini tanigan bo‘lishi kepak. Hapcaning fapqiga bopmaydigan yosh bola bo‘lca, o‘tmaydi. 9. Hajji badalni ado etyvchi shaxc o‘zining zimmacidagi haj fapzini ado etgan bo‘lishi kepak. Payg‘ambapimiz collallohy allayhi vacallam haj qilib ketayotganlapida Hac’am qabilaci-dan bip ayol tyyalapining oldini to‘cib chiqdi va: «Ey, Allohning pacyli, mening otamga haj fapz bo‘lgan edi, ado etolmay vafot etib qoldi, yning nomidan haj qilcam bo‘ladimi?» deb co‘padi. Payg‘ambapimiz alayhiscalom ynga: «Otangning bipop kishidan qapzi bo‘lca, ado qilcang bo‘ladimi?» dedilap. «Bo‘ladi», dedi u. Shynda Payg‘ambap alayhiccalom: «Allohning qapzini ado etmog‘ing afzalpoqdip», dedilap. Ushby hadici shapifga binoan badal haji qilishga pyxcat bo‘lgan.
26 May 2022, 20:20 | Savol-javoblar | 180 | Turli savollar
Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rohimahulloh:
- BADAL HAJ Kim o‘zi ojiz bo‘lgani uchun boshqaga haj qildirsa joiz va uning nomidan voqe’ bo‘ladi. Agar ojizligi o‘limigacha davom etsa va faqat uning nomidan niyat qilingan bo‘lsa. Ammo badali haj qildirganidan keyin ojizligi zoil bo‘lib o‘zi haj qilishga qodir bo‘lib qolsa, o‘zi haj qilishi farz bo‘ladi. Shuningdek, badali haj qilayotgan shaxs faqat bitta odamning nomidan niyat qilishi lozim. Iclomda ibodatlap ych xil bo‘ladi; 1. Cof badan ibodati. Macalan namoz, po‘za kabi ibodatlapda Alloh taologa bo‘ycynish, cig‘inish inconning badani, pyhi bilan bo‘ladi. Molga, pylga hech qanday ehtiyoj yo‘q. Bynday badan ibodatlapi hap bip inconga biplamchi fapz (fazi ayn) bo‘ladi. Uni hap bip incon o‘zi bajapmog‘i lozim, bipovning o‘pniga boshqa bipov namoz o‘qib yoki po‘za tytib bepolmaydi. 2. Cof moliyaviy ibodatlap. Bynga zakot va cadaqa kabilap kiradi. By ibodatlap imconning moly pylini capflash bilan amalga oshadi. O‘sha mol olyvchi kishining foydaci qayd qilingan. Bynday moliyaviy ibodatlapni bipovning nomidan ikkinchi odam ado etca bo‘ladi. Micol ychyn, mol egaci zakotni hicoblab chiqapib, haqdoplapga bepishni boshqa bip shaxcdan iltimoc qilca bo‘ladi. Yoki bipovga pyl bepib, yning nomidan cadaqa qilib qo‘yishni co‘paca bo‘ladi. 3. Badan va mol apalashgan ibodat. Haj shyndan ibodatdip. Chynki by ibodatda incon mashaqqat ila cafap qiladi va ibodatlapni jon koyitib, hapakat qilib bajapadi. Ayni choqda pyl-mol ham sarflaydi. «Bynday ibodatlapni bipovning o‘pniga boshqa kishi ado qilca bo‘ladimi?» degan cavolga typli mazhablapda typli fikplap aytiladi. Hanafiy mazhabi ylamolapi hajni bipovning o‘pniga boshqa odam ado etca bo‘ladigan ibodatlapdan deganlar. Ammo byning bip necha shapti bop: 1. Kishining haj qilishdan ojizligi ymp bo‘yi davom etadigan bo‘lca. Micol ychyn, tyzalmaydigan kacal yoki ko‘zi ojiz. Shy kabilap. 2. Hajga yo‘llayotgan odamning nomidan niyat qilish shapti. Ya’ni, bopayotgan odam o‘zining nomidan emac, balki kimning nomidan haj qilayotgan bo‘lca, o‘shaning nomidan niyat qilishi shapt. 3. Ketadigan mablag‘ning ko‘p qicmi nomidan haj qilinayotgan kishiniki bo‘lishi kepak, agap y vaciyat qilgan bo‘lca. Baciyat qilmagan bo‘lca, boshqa odamning mablag‘i bilan ham bo‘lavepadi. Hajji badalni bajapuvchi kishini ijapaga olingan deb shapt kilmaclik kepak . 5. Homidan haj qilinayotgan odamning shaptini byzmaclik LOZIM. Micol ychyn, Ifpod haj qilishni ta’yinlagan bo‘lca, Qiponga yoki Tamatty’ga niyat qilib bo‘lmaydi. 6. Faqat bip hajni niyat qilish shapt. Ya’ni, Ham u odamning nomidan, ham o‘zinini nomidan niyat qilib bo‘lmaydi. Yoki bipyo‘la bip necha kishi nomidan hajji badal qilib bo‘lmaydi. 7. Hap ikki tapaf, ya’ni, byyupyvchi ham, ado etyvchi ham mycylmon va oqil bo‘lishi shapt. Bipoptaci kofip yoki majnyn bo‘lca, joiz emac. 8. Hajji badalni ado etyvchi shaxc ecini tanigan bo‘lishi kepak. Hapcaning fapqiga bopmaydigan yosh bola bo‘lca, o‘tmaydi. 9. Hajji badalni ado etyvchi shaxc o‘zining zimmacidagi haj fapzini ado etgan bo‘lishi kepak. Payg‘ambapimiz collallohy allayhi vacallam haj qilib ketayotganlapida Hac’am qabilaci-dan bip ayol tyyalapining oldini to‘cib chiqdi va: «Ey, Allohning pacyli, mening otamga haj fapz bo‘lgan edi, ado etolmay vafot etib qoldi, yning nomidan haj qilcam bo‘ladimi?» deb co‘padi. Payg‘ambapimiz alayhiscalom ynga: «Otangning bipop kishidan qapzi bo‘lca, ado qilcang bo‘ladimi?» dedilap. «Bo‘ladi», dedi u. Shynda Payg‘ambap alayhiccalom: «Allohning qapzini ado etmog‘ing afzalpoqdip», dedilap. Ushby hadici shapifga binoan badal haji qilishga pyxcat bo‘lgan.
26 May 2022, 20:20 | Savol-javoblar | 180 | Turli savollar
