Davolanishni rad etish
Assalomu alaykum! Bir tanishim buyrak qurishi xastaligiga chalingan, u davolanishni istamaydi yurtimizda uni davolash yo‘li bor ekan. Buyrak transplantatsiasi ekan, buyrak xam bor, ammo u davolanishni istamayabti. Unga bu o‘z joniga qasd qilish bo‘ladi desam bu dardni Alloh bergan deydi, davosiniyam berganku desam xam quloq solmayabti. Sizlar shunga oydinlik kiritib beringlar
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
– Va alaykum assalom! Davolatinglar.عَنْ أُسَامَةَ بْنِ شَرِيكٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: أَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَصْحَابُهُ كَأَنَّمَا عَلَى رُؤُوسِهِمُ الطَّيْرُ، فَسَلَّمْتُ ثُمَّ قَعَدْتُ، فَجَاءَ الْأَعْرَابُ مِنْ هَاهُنَا وَهَاهُنَا، فَقَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ أَنَتَدَاوَى؟ قَالَ: تَدَاوَوْا، فَإِنَّ اللهَ لَمْ يَضَعْ دَاءً إِلَّا وَضَعَ لَهُ دَوَاءً غَيْرَ دَاءٍ وَاحِدٍ الْهَرَمُ. رَوَاهُ أَصْحَابُ السُّنَنِ بِسَنَدٍ صَحِيحٍUsoma ibn Shariyk roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelsam, u zotning sahobalari xuddi boshlarida qush uchib yurgandek o‘tirishgan ekan. Salom berib, o‘tirdim. U yoqdan, bu yoqdan a’robiylar kelishdi va:
«Ey Allohning Rasuli, davolanaylikmi?» deyishdi.
«Davolaninglar, chunki Alloh qaysi bir dardni bergan bo‘lsa, albatta, uning davosini ham bergan. Faqat bir dard – qarilikdan boshqasini», dedilar».
«Sunan» egalari sahih sanad ila rivoyat qilganlar.
Sharh: Ushbu rivoyatdagi «U zotning sahobalari xuddi boshlarida qush uchib yurgandek o‘tirishgan ekan», degan jumlaning ma’nosi «Ustida yirtqich qush uchib yurganda jim bo‘lib qolgan ba’zi parrandalar kabi qimir etmay, jim holda o‘tirishgan ekan», deganidir.
Bu hadisi sharifda ham avvalgi ma’no ta’kidlanmoqda, faqat qarilikning davosi yo‘qligi qo‘shib qo‘yilmoqda. (“Hadis va Hayot” kitobidan)A’zolarni ko‘chirish haqidaAllohning O‘ziga hamdlar bo‘lsin! Ortlaridan nabiy yo‘q zotga solavotlar bo‘lsin!Islom Fiqhi Akademiyasi Makkai Mukarramada, Robitaning binosida, 1405 h.s. 28 – rabiy’us soniy-7-jumadul ulaa (1985 yil, 19-28-yanvar) kunlari bo‘lib o‘tgan sakkizinchi majlisida bir insonning a’zosini olib o‘sha a’zosi ishdan chiqqan va yordamga muhtoj boshqa insonga qo‘yish haqidagi masalani ko‘rib chiqdi.
Bu ish yangi tibbiy ilm va jihozlar vositasida bajariladi. Mazkur masalani ko‘rib chiqishni Islom Fiqhi Akademiyasidan Robitaning AQShdagi vakolatxonasi iltimos qilgan edi.
Islom Fiqhi Akademiyasi bu masala bo‘yicha fazilatli ustoz, shayx Abdulloh ibn Abdurrohman Bassom tayyorlagan ilmiy bahsni ko‘rib chiqdi. Undagi fikrlar, ulamolarning aytgan gaplari va dalillarini diqqat qilan o‘rgandi.
Munoqasha va fikr almashuvlardan keyin Islom Fiqhi Akademiyasi bir ovozdan quyidagi qarorlarni qabul qildi:
Tirik insonning jismidan bir a’zoni olib, boshqa bir unga muhtoj insonning hayotini qutqarib qolish yoki asosiy a’zolaridan birining vazifasini qayta tiklash maqsadida unga qo‘yish joiz amaldir. Bu bilan a’zosi olingan odamning insoniy ehtiromi pasaymaydi. Bunda katta foyda, yaxshi yordam bor. Bu ish quyidagi shartlar asosida bo‘lsa, shariatga muvofiq bo‘ladi:
1. A’zosini berayotgan shaxs oddiy hayoti izdan chiqadigan ravishda zarar tortmasligi shart. Chunki, shariat qoidasi bo‘ycha, «zararni o‘ziga o‘xshagan zarar yoki undan ziyoda zarar bilan ketkazilmaydi». Agar a’zosini taqdim qilgan shaxsga zarar etadigan bo‘lsa, o‘zini halokatga tashlash bo‘ladi va bu shariat bo‘yicha mumkin emas.
2. A’zoni berish ixtiyoriy ravishda, majburlashsiz bo‘lishi lozim.
3. A’zoni ko‘chirish bemorning davolash uchun yagona vosita bo‘lishi, boshqa ilojning imkoni bo‘lmasligi shart.
4. A’zoni ko‘chirish va o‘rnatish odatda muvaffaqiyat bilan amalga oshishiga ishonch to‘liq bo‘lishi kerak.
Shuningdek, quyidagi holatlar ham shariat bo‘yicha joiz hisoblanadi:
1. Muhtoj bemor uchun o‘lgan odamning a’zosini olish. O‘lgan odam shariat taklifdagi va o‘zi tirikligida rozi bo‘lganligi sharti ila.
2. Muhtoj insonga halol va so‘yilgan hayvonning, zarurat yuzasidan boshqalarining ham, a’zosini olib qo‘yilsa joiz.
3. Insonning o‘z jismidan bir bo‘lagini olib o‘ziga o‘rnatish ham joiz. Misol uchun, terisi yoki suyagidan bir bo‘lagini olib boshqa kerak joyiga qo‘yish.
4. Turli ma’dan va moddalardan qilingan sun’iy narsalarni inson jismiga o‘rnatish ham joiz. Misol uchun, bo‘g‘inlar, yurakning klapini va boshqalarni. Vallohu a’lam! Islom Fiqhi Akademiyasi
14 May 2022, 07:19 | Savol-javoblar | 138 | Tabobat
«Zikr ahlidan so‘rang» hay’ati:
– Va alaykum assalom! Davolatinglar.عَنْ أُسَامَةَ بْنِ شَرِيكٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: أَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَصْحَابُهُ كَأَنَّمَا عَلَى رُؤُوسِهِمُ الطَّيْرُ، فَسَلَّمْتُ ثُمَّ قَعَدْتُ، فَجَاءَ الْأَعْرَابُ مِنْ هَاهُنَا وَهَاهُنَا، فَقَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ أَنَتَدَاوَى؟ قَالَ: تَدَاوَوْا، فَإِنَّ اللهَ لَمْ يَضَعْ دَاءً إِلَّا وَضَعَ لَهُ دَوَاءً غَيْرَ دَاءٍ وَاحِدٍ الْهَرَمُ. رَوَاهُ أَصْحَابُ السُّنَنِ بِسَنَدٍ صَحِيحٍUsoma ibn Shariyk roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelsam, u zotning sahobalari xuddi boshlarida qush uchib yurgandek o‘tirishgan ekan. Salom berib, o‘tirdim. U yoqdan, bu yoqdan a’robiylar kelishdi va:
«Ey Allohning Rasuli, davolanaylikmi?» deyishdi.
«Davolaninglar, chunki Alloh qaysi bir dardni bergan bo‘lsa, albatta, uning davosini ham bergan. Faqat bir dard – qarilikdan boshqasini», dedilar».
«Sunan» egalari sahih sanad ila rivoyat qilganlar.
Sharh: Ushbu rivoyatdagi «U zotning sahobalari xuddi boshlarida qush uchib yurgandek o‘tirishgan ekan», degan jumlaning ma’nosi «Ustida yirtqich qush uchib yurganda jim bo‘lib qolgan ba’zi parrandalar kabi qimir etmay, jim holda o‘tirishgan ekan», deganidir.
Bu hadisi sharifda ham avvalgi ma’no ta’kidlanmoqda, faqat qarilikning davosi yo‘qligi qo‘shib qo‘yilmoqda. (“Hadis va Hayot” kitobidan)A’zolarni ko‘chirish haqidaAllohning O‘ziga hamdlar bo‘lsin! Ortlaridan nabiy yo‘q zotga solavotlar bo‘lsin!Islom Fiqhi Akademiyasi Makkai Mukarramada, Robitaning binosida, 1405 h.s. 28 – rabiy’us soniy-7-jumadul ulaa (1985 yil, 19-28-yanvar) kunlari bo‘lib o‘tgan sakkizinchi majlisida bir insonning a’zosini olib o‘sha a’zosi ishdan chiqqan va yordamga muhtoj boshqa insonga qo‘yish haqidagi masalani ko‘rib chiqdi.
Bu ish yangi tibbiy ilm va jihozlar vositasida bajariladi. Mazkur masalani ko‘rib chiqishni Islom Fiqhi Akademiyasidan Robitaning AQShdagi vakolatxonasi iltimos qilgan edi.
Islom Fiqhi Akademiyasi bu masala bo‘yicha fazilatli ustoz, shayx Abdulloh ibn Abdurrohman Bassom tayyorlagan ilmiy bahsni ko‘rib chiqdi. Undagi fikrlar, ulamolarning aytgan gaplari va dalillarini diqqat qilan o‘rgandi.
Munoqasha va fikr almashuvlardan keyin Islom Fiqhi Akademiyasi bir ovozdan quyidagi qarorlarni qabul qildi:
Tirik insonning jismidan bir a’zoni olib, boshqa bir unga muhtoj insonning hayotini qutqarib qolish yoki asosiy a’zolaridan birining vazifasini qayta tiklash maqsadida unga qo‘yish joiz amaldir. Bu bilan a’zosi olingan odamning insoniy ehtiromi pasaymaydi. Bunda katta foyda, yaxshi yordam bor. Bu ish quyidagi shartlar asosida bo‘lsa, shariatga muvofiq bo‘ladi:
1. A’zosini berayotgan shaxs oddiy hayoti izdan chiqadigan ravishda zarar tortmasligi shart. Chunki, shariat qoidasi bo‘ycha, «zararni o‘ziga o‘xshagan zarar yoki undan ziyoda zarar bilan ketkazilmaydi». Agar a’zosini taqdim qilgan shaxsga zarar etadigan bo‘lsa, o‘zini halokatga tashlash bo‘ladi va bu shariat bo‘yicha mumkin emas.
2. A’zoni berish ixtiyoriy ravishda, majburlashsiz bo‘lishi lozim.
3. A’zoni ko‘chirish bemorning davolash uchun yagona vosita bo‘lishi, boshqa ilojning imkoni bo‘lmasligi shart.
4. A’zoni ko‘chirish va o‘rnatish odatda muvaffaqiyat bilan amalga oshishiga ishonch to‘liq bo‘lishi kerak.
Shuningdek, quyidagi holatlar ham shariat bo‘yicha joiz hisoblanadi:
1. Muhtoj bemor uchun o‘lgan odamning a’zosini olish. O‘lgan odam shariat taklifdagi va o‘zi tirikligida rozi bo‘lganligi sharti ila.
2. Muhtoj insonga halol va so‘yilgan hayvonning, zarurat yuzasidan boshqalarining ham, a’zosini olib qo‘yilsa joiz.
3. Insonning o‘z jismidan bir bo‘lagini olib o‘ziga o‘rnatish ham joiz. Misol uchun, terisi yoki suyagidan bir bo‘lagini olib boshqa kerak joyiga qo‘yish.
4. Turli ma’dan va moddalardan qilingan sun’iy narsalarni inson jismiga o‘rnatish ham joiz. Misol uchun, bo‘g‘inlar, yurakning klapini va boshqalarni. Vallohu a’lam! Islom Fiqhi Akademiyasi
14 May 2022, 07:19 | Savol-javoblar | 138 | Tabobat
